جنـــــــــــــــگ مدل زنـــــــــــــدگی
به نام آنکه جان را فکرت آموخت
مقاله زیر مصاحبه ماهنامه سوره با دکتر حسن عباسی درباره جنگ مدل زندگی می باشد
در شرایط کنونی مهم ترین مسئله دی.دی.آر است که برای افغانستان، عراق،فلسطین،لبنان حتی سودان مطرح می شود.فکر می کنم ماهیت فرهنگی پروژه دی.دی.آر جای بحث بسیاری دارد ؛
زیرا هر زمان که از ماهیت فرهنگی یاد می کنیم به سرعت ذهن ما به سوی روزنامه ها،مجلات،فیلمها و آموزش عالی ، هنر و ... می رود، در حالیکه این مبحث ، روبنایی و تاکتیکی فرهنگی است.
پروژه دی.دی.آر ماهیت کلی و بلند مدتی دارد که به نظر می رسد هم در کشور ما، هم در افغانستان جای بحث دارد . این پروژه ما را یاری می کند تا بدانیم که ایران برای افغانستان، عراق و ... چه طرحهایی دارد و از سوی دیگر برای افغانستان،عراق و ... این پروژه چه مکانیزمی دارد؟ روشها و گزاره هایش چگونه است ؟ و دیگر اینکه در طرح ریزی استراتژیک فرهنگی ، نگاه غربیها و در راس آنها آمریکا نسبت به افغانستان چگونه است؟
اگر بتوانیم این دیدگاه کلان فرهنگی را به خوبی درک کنیم ، متعاقبا، ظواهر تاکتیکی فرهنگی، خود را بهتر نشان خواهد داد. پروژه اصلاحات در خاور میانه بزرگ ، 4 مولفه دارد است که به فارسی، اشتباهاً " آزادی" Liberalization یکی از این مولفه ها ، لیبرالیزیشن
و " آزاد سازی" ترجمه شده است .
است که به تعبیر آنها،رساندن ملتها به فضای مولفه دوم اصلاحات ، دموکراتیزیشن
دموکراسی است .
مولفه سوم، فرایند تحقق جامعه مدنی است که این هم ویژگی خود را دارد .
با محوریت بشر و سپس تبین حق بشر بعنوان(Human rights)مولفه چهارم،مفهوم کلی حقوق بشر
یک عنصر مهم است . این چهار گزاره اصلی در پروژه خاور میانه بزرگ است. این خاور میانه از مراکش آغاز می شود و تا اندونزی امتداد می یابد. نمی دانم به این منطقه که کل شمال آفریقا و کل جنوب آسیا را در بر می گیرد، خاور میانه بزرگ اطلاق می شود؟!
ولی در متن این قضیه، پروژه لیبرالیزیشن ، دموکراتیزیشن و پروژه حقوق بشر منوط به ساختاری اند که آن ساختار ، پروژه جامعه مدنی است . یعنی اگر قرار است دموکراتیزیشن و لیبرالیزیشن صورت گیرد یا حقوق بشر مبنا شود ، عمده ترین مسئله ای که باید مد نظر باشد جامعه مدنی است، یعنی باید جامعه مدنی محقق شود.
غربیها ، تحقق جامعه مدنی در ملتهای افغانستان و عراق را در دو فرایند دیده اند آمریکاییها مستقیما یا دوست سازی و دیگری مسئلهstate buildingدو مبحث را در منطقه دنبال می کنند ؛ یکی مبحث
استنباط آنها از افغانستان ، به عنوان کشوری است که در آن است . Nation buildingملت سازی
چیزی به نام ملت وجود ندارد . ولی در مورد جامعه عراق معتقدند که فرایند ملت سازی- تا حدودی- و فرایند دولت سازی در زمان حزب بعث انجام شده است و به این دلیل است که آمریکاییها اصرار دارند تا دولت آینده عراق شامل بخشهایی از حزب بعث هم باشد .
اعتراضهایی بر همین اساس ، مبنی بر اینکه چرا پس از اشغال عراق ، حزب بعث و ارتش مدرن عراق را از صحنه خارج کردید ، وجود داشت تنها بخشی که در کشور 24 میلیونی عراق ماهیت خود را
یا همان ملت سازی است و فعالیت دولت مدرن ، که دولت مدرن در نشان داد ،
بوروکراسی دولت عراق و در مفهوم ارتش ملی عراق وجود داشت ؛ کاری که حزب بعث انجام داده بود.
در افغانستان شاهدیم که آنها اعتراض می کنند که چرا دولت ، ارتش و حزب مدرن شبیه آنچه که صدام در عراق داشت ، وجود ندارد .
State buildingاین عقیده مبتنی بر آن چیزی است که فرانسیس فوکویاما در کتاب "دولت سازی"
خود آورده است . وی در این کتاب ساختار و چگونگی طراحی دولت را مورد توجه قرار داده است .
آنان در افغانستان درصددند که در ابتدا فرآیند تکوین جامعه مدنی را تحقق بخشند . تکوین جامعه مدنی نیازمند دو زیر ساخت است : ابتدا فرایند ملت سازی و سپس فرایند دولت سازی که این دو را همزمان در افغانستان پیش ببرند.
دولت سازی بخش اصلی دولت مرکزی است که ایجاد آن ضروری است. سپس باید وضعیت این بحث در ولایات و شهرها شکل بگیرد و ساختار وزارت خانه ها ، لایه بندی شود . مشکل اصلی اینجاست که اکثر ملت افغانستان از سواد بی بهره اند و روند ملت سازی و دولت سازی کند پیش می رود .
برای این منظور ، گام اول ایجاد اصلاحات در خاورمیانه بزرگ و گام بعدی تبیین چهار مؤلفه آزاد سازی دموکراتیک سازی ، تحقق جامعه مدنی و حقوق بشر است .
همانطور که گفتیم تحقق جامعه مدنی در محیطی چون افغانستان یا هر جای دیگر دو پیش نیاز دارد :
دولت سازی و ملت سازی . اما بر سر راه ایجاد این دو پروژه ، مانعی وجود دارد و این مانع نیز توسط عملیاتی به نام دی.دی.آر محقق می شود.
اولین تجربه دی.دی.آر در سومالی با همکاری مشترک آمریکا و انگلستان اجرا شد . سپس این طرح در کشورهای اریتره ، آفریقای جنوبی ، زیمبابوه و آنگولا دنبال شد . غربیها بر آنند تا تجربه ای را که در آن محدوده به دست آورده اند ، اینک در جهان اسلام پیاده کنند . در این بین، 5کشور، مورد نظر آنهاست:
افغانستان ، عراق ، لبنان ، فلسطین و سودان .
دانلود کنید ( حتماً این مقاله را بخوانید) PDFمتن کامل این مقاله را می توانید بصورت
